Jest chorobą zwyrodnieniową stawu stępu w jednej lub obu tylnych nogach konia. Inne nazwy to włogacizna lub zapalenie stawu u konia. Ta choroba jest najczęstszą przyczyną kulawizny tylnych nóg. Stan zapalny powoduje zmiany, w rezultacie których w obrębie stawu tworzą się narośle kostne. Te z kolei mogą prowadzić do deformowania stawu i zrastania się kości kończyny oraz uszkadzają chrząstki stawowe u koni, co prowadzi do unieruchomienia stawu.
Przyczyny:
Mogą być różne i nie są do końca jasne, możliwe powody wystąpienia tej choroby następujące czynniki:
● uszkodzenia spowodowane nadmiernym wysiłkiem, zwłaszcza w młodym wieku,
● stany zapalne stawu pęcinowego i okostnej,
● urazy mechaniczne kończyny (np. w wyniku kopnięcia, wypadku),
● nieprawidłowa budowa anatomiczna tylnych kończyn,
● nieodpowiednie kucie konia,
● niewłaściwe żywienie.
Nie jest pewne, czy szpat jest dziedziczny, jednak skłonności (np. budowa nóg predysponująca konie do wystąpienia szpatu) mogą być przekazywane genetycznie.
JAK ROZPOZNAĆ/OBJAWY
– Pierwsze objawy szpatu to kulawizna, skracanie lub powłóczenie tylną nogą. Kulawizna objawia się najczęściej, gdy po okresie spoczynku koń zaczyna się poruszać (np. na początku jazdy). Kiedy zwierzę jest w ruchu, następuje poprawa, ale problem powraca po dłuższej pracy.
– Szpat wywołuje dużą bolesność, dlatego konie stawiają nogę w specyficzny sposób, który sprawia, że przednia część kopyta ściera się szybciej. W późniejszym etapie choroby na stawie mogą pojawić się kostne zgrubienia.
– Badanie, które pomaga w ocenie, czy koń ma szpat, polega na zgięciu kończyny konia pod brzuch na około minutę. Następnie opuszczamy nogę i skłaniamy konia do kłusa, najlepiej po twardym podłożu. Pojawienie się kulawizny może wskazywać na szpat, jednak test nie wyklucza schorzenia pozostałych stawów (kolanowego i biodrowego), które również są zgięte podczas testu.
LECZENIE
Rokowania w przypadku koni ze szpatem są ostrożne, jednak szpat to nie jest wyrok. Leczenie polega przede wszystkim na pozbyciu się stanu zapalnego i zmniejszeniu odczuwanego przez zwierzę bólu. Metody leczenia dobiera się w zależności od stopnia zaawansowania choroby i sposobu użytkowania konia, a także od jego ogólnego stanu zdrowia. Dostępne sposoby leczenia to:
● kucie ortopedyczne, które odciąży staw objęty zwyrodnieniem,
● leki przeciwzapalne i przeciwbólowe,
● ostrzykiwanie stawu — np. iniekcje z kwasu hialuronowego. Należy uważać na iniekcje ze sterydów, które mogą niszczyć chrząstkę stawową,
● korzystanie z usług fizjoterapeuty dla koni (zabiegi laserem, ultradźwięki, magnetoterapia),
● terapia falami uderzeniowymi,
● zabieg chirurgiczny (artrodeza, przecięcie ścięgna szpatowego, w skrajnych przypadkach — przecięcie nerwów, tzw. odnerwienie).